نیاز آبی و تابع تولید اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis Dehnh) در شرایط اقلیمی خشک

اکالیپتوس (Dehnh Eucalyptus camaldulensis) در ایران سطحی وسیع و در شرایط اقلیمی مختلف کاشت شده است. باوجود کشت گسترده آن در کشور، تحقیقات مدونی دربارة نیاز آبی آن صورت نگرفته است. هدف از اجرای این تحقیق، تعیین مقدار تبخیر- تعرق (Et) سالانه، تابع تولید (PF) و کارایی مصرف آب (WUE) در گونة ذکر‌شده، تحت شرایط لایسیمتری و رژیم‌های مختلف آبیاری بوده است. آزمایش در ایستگاه تحقیقات بیابان‌زدایی شهید صدوقی یزد با درختان سه ساله‌ای که در لایسیمترهای زهکش‌دار با قطر 120 سانتی‌متر و عمق 160 سانتی‌‌متر کشت شده بودند، آغاز شد. تیمارهای اعمال‌شده در سه تکرار و در قالب طرح کاملاً تصادفی شامل 100 درصد (آبیاری به اندازه کافی)، 70 درصد (تنش متوسط) و 40درصد (تنش شدید) ظرفیت زراعی بودند. نتایج به‌دست آمده نشان داد که مقدار تبخیر- تعرق گیاه به طور کامل به موجودی آب در خاک وابسته است، به‌گونه‌ای که در صورت وجود رطوبت کافی در خاک (در حد ظرفیت زراعی)، می‌تواند ضریب گیاهی خود را تا 7/1 افزایش می‌‌دهد. مجموع مادة خشک (ساقه، برگ و ریشه) نیز با افزایش مقدار رطوبت خاک یا دسترسی گیاه به آب بیشتر افزایش یافت. با افزایش مقدار رطوبت خاک، مقدار تبخیر- تعرق افزایش یافت و موجب بهبود تابع تولید گیاه شد. تنش خشکی موجب بهبود کارایی مصرف آب (گرم مادة خشک بر کیلوگرم آب تعرق‌یافته) شد، به‌گونه‌ای که تیمارهای 70 درصد و 40 درصد ظرفیت زراعی با تیمار 100 درصد ظرفیت زراعی اختلاف معنی‌داری (P <0.05) نشان دادند، هرچند افزایش تنش خشکی از 70 درصد به 40 درصد ظرفیت زراعی بر کارایی مصرف آب تأثیر معنی‌داری نداشت. بیشترین کارایی مصرف آب مربوط به تیمار 40 درصد ظرفیت زراعی با مقدار 5/2 گرم مادۀ خشک بر کیلوگرم آب مصرف‌شده در تعرق بود.